ter inspiratie – voor jou
De Joodse filosoof Martin Buber schreef ooit een invloedrijk boek met de titel Ich und Du (Ik en Jij). Daarin stelt hij dat het wezen van ons mens-zijn zichtbaar wordt in de manier waarop we ons tot elkaar verhouden. Volgens Buber zijn er twee grondhoudingen: de Ik–Het relatie, waarin de ander een object is dat ik gebruik, beoordeel of manipuleer, en de Ik–Jij relatie, waarin ik de ander werkelijk ontmoet, als persoon, in zijn of haar unieke waardigheid.
Wanneer ik de ander als “Jij” tegemoet treed, gebeurt er iets bijzonders. Er ontstaat geen afstand, maar verbinding. Buber beschrijft dit als een moment van werkelijke aanwezigheid, waarin de ander niet gereduceerd wordt tot functie of rol, maar wordt erkend als mens. Deze ontmoeting is nooit te grijpen of te controleren; het is een geschenk dat ontstaat als we onszelf durven laten zien en de ander ontvangen zoals die werkelijk is.
Relatietherapeute Hedy Schleifer heeft dit gedachtengoed praktisch vormgegeven. Zij spreekt over het “oversteken van de brug”: de stap waarin je je eigen wereld even loslaat om de wereld van de ander binnen te gaan. Dat vraagt moed, want je geeft je vertrouwde perspectief tijdelijk op om de ander echt te leren kennen.
In haar methode maakt Schleifer gebruik van deze sleutelbegrippen:
– De brug oversteken – je beweegt je naar de wereld van de ander en luistert zonder oordeel.
– De ruimte eren – je respecteert de gezamenlijke ruimte waarin jullie elkaar ontmoeten, en houdt die schoon van verwijten en verdedigingen.
– De aanwezigheid omarmen – je kiest ervoor volledig in het hier en nu te zijn, zonder je te verliezen in verleden of toekomst.
Wat Buber filosofisch beschrijft en Schleifer praktisch vertaalt, raakt dezelfde kern: echte ontmoeting verandert ons. In een relatie – of dat nu met een partner, kind, vriend of collega is – kunnen we kiezen of we de ander als object benaderen, of als uniek persoon.
Een gesprek kan dus op twee manieren verlopen:
– Als een Ik–Het relatie: je hoort de ander, maar je bent vooral bezig met je eigen gelijk, je eigen punt of je eigen agenda.
– Als een Ik–Jij relatie: je bent bereid je eigen positie even los te laten en echt binnen te gaan in de beleving van de ander.
Je kunt dit concreet oefenen. Bijvoorbeeld:
– Neem tijd voor een Jij-gesprek. Ga tegenover elkaar zitten, leg telefoons weg en spreek af dat één van jullie vertelt, terwijl de ander alleen luistert, samenvat en doorvraagt.
Geen oordeel, geen onderbreking, geen advies.
– Stap bewust de brug over. Stel je voor dat je even de wereld van de ander binnenloopt. Hoe ziet het daaruit? Wat voelt er belangrijk, moeilijk of mooi?
– Sluit af met erkenning. Spreek uit wat je geraakt heeft in wat je hoorde, zonder er direct iets mee te willen oplossen.
Door deze vorm te kiezen, schep je momenten waarin het “Ik–Jij” zichtbaar wordt. Het zijn kleine oefeningen, maar ze openen vaak een diepe ervaring van verbinding.
Martin Buber en Hedy Schleifer leren ons dat relaties meer zijn dan communicatie alleen. Het gaat om werkelijke ontmoeting: zien en gezien worden, horen en gehoord worden. In die ontmoeting wordt de ander geen object, maar een levend “Jij” – en dát is waar echte verbondenheid begint.
Martin Buber – Ik en Jij (1923)
TEDx Talk: Crossing the Bridge – Hedy Schleifer (2012)
Hulp nodig?
Je bent van harte welkom